Υποσχέσεις, λόγια και το κουβάρι των σχέσεων (σκέψεις με ανόητη αφορμή)

Δεν

θα

σ' αφήσω

ποτέ!

- Ρε φίλε, δε το χωράει το μυαλό μου, μου ‘λεγε πως δε θα μ’ άφηνε ποτέ, και τώρα…
- Τελικά όλες πουτάνες είναι…

Για μια στιγμή συνειδητοποιώ τι μεγάλη μαλακία είναι να μπαίνεις σε λεωφορείο χωρίς τ’ ακουστικά του mp3 στ’ αυτιά και την ένταση στο τέρμα, αμέσως όμως με πιάνει κάτι σαν αναγούλα, σαν γαργαλητό που ξεκινά στο στομάχι κι ανεβαίνει, είμαι ανάμεσα στο να χτυπήσω το κεφάλι μου στο τζάμι ακριβώς μπροστά μου και στο να το μπήξω βροντερά γέλια, τελικά δεν κάνω τίποτα, παίρνω βαθιά ανάσα για να αγνοήσω το τούβλο που μου έπεσε στο κεφάλι και αδιαφορώ χαζεύοντας τα αυτοκίνητα στο αντίθετο ρεύμα.

Λίγο αργότερα πιάνω τον εαυτό μου να το ξανασκέφτεται πιο ψύχραιμα χωρίς να έχω ιδέα το γιατί. Του είπε λέει πως δεν θα τον άφηνε ποτέ! Τι λες ρε μεγάλε, και την πίστεψες; Όμως γιατί να μην την πιστέψει; Αλήθεια κι εγώ έτσι δεν αισθάνομαι για την κοπέλα μου; Το ότι δεν της το λέω, το ότι δεν το δηλώνω υπό μορφή υπόσχεσης δεν σημαίνει ότι δεν το αισθάνομαι και δεν το δείχνω. Ξαφνικά μια σκηνή από το μέλλον διαδραματίζεται στο μυαλό μου: ένα χοντρό γυάλινο τασάκι περνά ξυστά από το δεξιό αυτί μου και σπάει σε κομμάτια στον τοίχο πίσω μου. Και μια φωνή που μοιάζει με τη δική της να ουρλιάζει «μου είχες πει ότι ήμουν το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής σου, ότι θα ήσουν πάντα μαζί μου… μέχρι που το πρώτο τσουλάκι σου κούνησε το κώλο της, παλιομαλάκα;;;» Παναγιά μου! Δεν μπορεί να είναι πιθανό ένα τέτοιο σενάριο… Εγώ δε λέω τέτοια πράγματα, ε;

Κάποια πράγματα δεν μπορώ να τα πω με λόγια. Όσο κι αν προσπαθήσω δεν βρίσκω τις κατάλληλες προτάσεις. Όσο κι αν ικετέψω, δεν εμφανίζονται οι σωστές λέξεις. Όποιες κι αν είναι αυτές (αν υποθέσουμε πως υπάρχουν). Είναι κι αυτή η έλλειψη αυθορμητισμού που πριν πω κάτι το σκέφτομαι δυο και τρεις και τέσσερις φορές – στις καλύτερες των περιπτώσεων. Βράστα!

Υπάρχουν όμως και πράγματα που ακόμη κι αν μπορούσα δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να τα πω με λόγια. Συναισθήματα και υποσχέσεις που ξεχειλίζουν από μέσα μου κάποιες στιγμές, κι όμως δεν τους αξίζει να φυλακιστούν στην απόλυτη κι αφοπλιστική σαφήνεια των λέξεων.

Πώς να πω για παράδειγμα είσαι το σημαντικότερο κομμάτι στη ζωή μου, θα είμαι πάντα εδώ για σένα, θα είμαστε φίλοι για πάντα, δεν θα σ’ αφήσω ποτέ… Αχ, με πόση τρομαχτική ευκολία κάθε μέρα ξεστομίζονται τέτοιες υποσχέσεις, δίχως σκέψη και δίχως γνώση, ελαφρά καρδιά από τόσο κόσμο. Κι όμως αν κρίνω από τον εαυτό μου, τη στιγμή που λένε κάτι τέτοιο, το αισθάνονται ειλικρινά – τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς. Κι όμως αυτές οι υποσχέσεις πασχίζουν μάταια να αναιρέσουν την ίδια την ανθρώπινη φύση και τη μεταβλητότητά της, το ότι όλα και όλοι αλλάζουν, ότι δεν είμαστε προγραμματισμένοι υπολογιστές (απ’ όσο μπορούμε να γνωρίζουμε), ότι ο χρόνος σαρώνει τα πάντα. Νομίζω γι’ αυτό όλοι επιζητούμε τόσο παθιασμένα τέτοιες υποσχέσεις – τέτοιες αυταπάτες ασφάλειας – που μεταμορφώνουν μαγικά τη στιγμή σε αιωνιότητα (μόνο μέσα στο μυαλό μας όμως).

Δεν πιστεύω πως δεν πρέπει να λέγονται τέτοιες υποσχέσεις όταν είναι ειλικρινείς. Κάποιες φορές είναι τόσο δυνατά τα συναισθήματα, τόσο έντονη η στιγμή που είναι σχεδόν αναγκαίο να ειπωθούν. Όμως τέτοιου είδους υποσχέσεις είναι ενσωματωμένες στη στιγμή που ειπώθηκαν. Πάνε πακέτο μαζί της. Το πρόβλημα με τις λέξεις είναι το ότι απογυμνώνουν το νόημα μιας πρότασης από τις συνθήκες που ειπώθηκε. Κι έτσι μετά από χρόνια μένει χαραγμένη στο μυαλό σου μια ψυχρή σαφής πρόταση κι όχι ολόκληρη η στιγμή.

Για μένα δε μετράει μόνο το τι λέει κανείς αλλά και το πώς. Ο τρόπος, ο τονισμός, ο μορφασμός, οι κινήσεις είναι αναπόσπαστα μέρη του προφορικού λόγου και της επικοινωνίας. Γι’ αυτό δεν με απασχολεί αν χρησιμοποιεί για παράδειγμα κάποιος λέξεις αρνητικά φορτισμένες ή συμβατικά άκομψες κτλ. Με απασχολεί ο τρόπος του. Εξάλλου τα μεγαλύτερα καθάρματα στην ιστορία δεν έχουν ξεστομίσει τις αγνότερες κι ομορφότερες λέξεις;

Μεγάλη σημασία έχουν και οι γενικότερες συνθήκες κάτω από τις οποίες λέγεται κάτι – ο τόπος και ο χρόνος, το τι είχε προηγηθεί και τι επακολούθησε εκείνης της στιγμής. Όταν από όλα αυτά, αυτό που μένει είναι μόνο μία πρόταση, δεν νομίζεται πως έχουμε χάσει πολύτιμη πληροφορία;

Θέλω να ελπίζω πως υπάρχουν καλύτεροι τρόποι να δείξεις τι αισθάνεσαι, να πλησιάσεις κάποιον άλλο – φίλο ή εραστή – πέρα από τα λόγια. Μα φυσικά και υπάρχουν βλάκα, θα μου πεις τώρα εσύ: το βλέμμα, το άγγιγμα, η επαφή, το σεξ, η τέχνη, τα τραγούδια, μια αναπάντητη ή ένα μήνυμα σε μια απρόσμενη στιγμή, ένα δώρο, μια διαδρομή, ακόμα και η ίδια η σιωπή…

Όχου! Μα ναι, πως δεν τα σκέφτηκα νωρίτερα, ε; Το πρόβλημα με αυτά είναι πως παραμένουν θεωρία μέχρι να βρεις ένα τρόπο να τα κάνεις πράξη. Κι ο καθένας μας πρέπει να μάθει να χειρίζεται με το δικό του τρόπο όλους αυτούς τους κώδικες (από τις λέξεις μέχρι τη σιωπή) – κάτι που δε γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Και στη συνέχεια πρέπει να ανακαλύψει και τον τρόπο που τους αποκωδικοποιεί ο άλλος, ο κάθε ένας άλλος με τον οποίο θέλουμε να επικοινωνήσουμε και ο οποίος έχει κι αυτός τους δικούς του κώδικες που πρέπει με τη σειρά μας να αποκωδικοποιήσουμε και… Όπα, κάνε ένα διάλειμμα!

Ίσως η επικοινωνία να μην είναι δα και η Θεωρία του Χάους αλλά πάλι εγώ φοβάμαι τις άλλες θεωρίες, αυτές που λένε αφέσου ελεύθερος, άσε το ένστικτό σου να σε οδηγήσει, να είσαι ο εαυτό σου και όλα θα έρθουν… Ok, δεν είπαμε να προσποιηθώ τον Τζόνυ Ντεπ που πολύ θα με άρεσε αλλά γιατί όλοι θεωρούν το να-είσαι-απλά-ο-εαυτός-σου κάτι το απλό και εύκολο; Εμένα γιατί μου φαίνεται πως χρειάζεται κόπος κι επιμονή για να βγάλεις τα μέσα έξω σου, για να ανοίξεις μικρές χαραμάδες στον τοίχο της επιφάνειας ώστε να μπορούν οι άλλοι να κοιτάζουν πίσω του; Και γιατί φοβάμαι πως εάν αφεθώ τελείως ελεύθερος θα παραμείνω ένα αμίλητο κι ακούνητο αγαλματάκι σε κάποιο σκοτεινή γωνιά του πάρτυ;

Και τώρα κάποιοι θα πουν, να οι νέες γενιές που έχουν κλειστεί στον εαυτούλη τους και φοβούνται να ξεμυτίσουν λίγο παραέξω και να ανοιχτούν, να φλερτάρουν, να εμπιστευτούν… Δεν λέω πως έχουν άδικο, ίσως παλιότερα κάποια πράγματα να ήταν πιο άνετα και φυσικά και σήμερα όχι. Όμως πιστεύω πως κάθε γενιά φτιάχνει τους δικούς της κώδικες επικοινωνίας. Μπορεί να δυσκολευόμαστε αλλά μπορούμε ακόμα να ελπίζουμε. Για μένα κριτήριο δεν είναι το (πολλές φορές υπερεκτιμημένο) παρελθόν. Χρειάζομαι διαφορετικά κριτήρια όπως η ειλικρίνεια και η οικειότητα. Δεν ξέρω αν τα καταφέρνουμε πολύ καλά σε αυτά σήμερα. Όμως πολλές φορές, το να προβληματιζόμαστε περισσότερο με κάτι που μέχρι σήμερα θεωρούταν δεδομένο και κανείς δεν σκοτιζόταν, ίσως μας κάνει πιο συνειδητοποιημένους στο τέλος. Ελπίζω όχι και πιο μόνους…

Υ.Γ. Νομίζω πως αν περνούσε από το χέρι μου θα έπρεπε να μετονομάσω το blog από Words Attack σε «Τι (κρυφ)άκουσα και τι είδα – το ημερολόγιο ενός κατά λάθος κατασκόπου» ή κάτι τέτοιο γιατί τελευταία μόνο από όσα ακούω και βλέπω παίρνω αφορμές για να ποστάρω λες και δεν έχω δικιά μου ζωή και άλλα ζητήματα να με απασχολούν, πιο πεζά και καθημερινά… Τελοσπάντων